Burgemeester geworden dankzij een Griek?
Bericht uit Frankrijk waar theater totaal anders werkt omdat er vanzelf muziek in zit. En we vonden een theatraal geheim bij Femke Halsema. En een hilarische Twentse Star Trek
Persberichten
Na de vakantie een frisse start? Word lid en stuur je persberichten in. Cultuurpers verspreidt je nieuwsbrief een heel jaar onder 20.000 websitebezoekers (90.000 views) per maand, plus onze socials, zoals deze nieuwsbrief, die zeer goed gelezen wordt. Lees hier meer over een 'Cultureel lidmaatschap'. Doe dus ook mee met deze groeiende groep cultuurorganisaties met een hart voor onafhankelijke journalistiek!
Aluin
“In een tijd waarin maatschappelijke discussies over representatie, dekolonisatie en gender steeds urgenter worden, laat Aluin zien hoe ook eeuwenoude verhalen nog altijd kunnen schuren, verrassen en verbinden. De komende theaterseizoenen richt het gezelschap zich op vrouwelijke personages die we denken te kennen, maar dan vanuit een totaal ander perspectief.” Theatergroep Aluin breekt met de traditie en zet het vrouwelijke perspectief voorop in De Odyssee en Samson & (een beetje) Delilah - Cultuurpers
Kring Nederlandse Theatercritici
“Onder de bezielende leiding van nieuwe artistiek leider Sarah Moeremans ontwikkelde Het Zuidelijk Toneel zich dit seizoen tot een van de spannendste BIS-instellingen van Nederland. Een combinatie van makers die al door Piet Menu waren aangetrokken en het beste jonge talent dat door Moeremans werd uitgenodigd vormden een bijzonder rijk, vernieuwend en gelaagd palet.” Prijs van de Kritiek 2025 voor Het Zuidelijk Toneel - Cultuurpers
ICK Amsterdam
In zestig minuten trekt het publiek langs een reeks pop-ups, schetsen, experimenten met technologie en korte ontmoetingen. Makers, ICK-dansers en de nieuwe lichting ICK-NEXT dansers staan zij aan zij. Het werk van choreografen Emio Greco | Pieter C. Scholten wordt afgewisseld met frisse stemmen zoals Robin Coops en Melissa Diktas. ICK LANCEERT DE TOEKOMST VAN DANS EN TECHNOLOGIE MET PREMIERE LIVE - Cultuurpers
Cultuurpers is er niet alleen voor kunstbedrijven. Zij beseffen wel dat de onafhankelijke journalistiek over kunst en cultuurbeleid bij Cultuurpers in goede handen is. Al 16 jaar.
Ook als lezer kun je laten zien dat je onafhankelijkheid belangrijk vindt en ons steunen.
Je kunt ook via substack lid worden. Zelfde voorwaarden, andere weg
Theater is altijd muziek
Beste lezer,
In Theaterkrant breekt de uiterst markante en uitgesproken actrice, schrijfster en performer Naomi Velissariou een lans voor een ruimere opvatting van toneelschrijfkunst. Haar essay, getiteld Op kothurnen richting katharsis – Theaterkrant, bekritiseert de nauwe omschrijving van de jury voor wat een toneeltekst mag zijn, wil die meedingen naar de Toneelschrijfprijs, die elk jaar door een Nederlands-Vlaamse jury wordt uitgereikt tijdens het Theaterfestival. “De prijs heeft volgens de website als doel om ‘de Nederlandstalige toneelschrijfkunst en de opvoering van Nederlandstalig toneelwerk onder de aandacht te brengen en te stimuleren.’,” stelt ze, “En het is bij die zin dat ik blijf steken. Want als je de ‘toneelschrijfkunst’ met een prijs wilt stimuleren, moet je in de beoordelingscriteria op zijn minst ruimte laten voor het feit dat ze mag innoveren. Dat de toneelschrijfkunst mee mag groeien met de wereld waarin we leven en waarvan ze als het goed is een afspiegeling is.”
En als er één ding is dat Velissariou met veel hartstocht doet, is het vernieuwen. Zoals zij met haar werk een nieuwe invulling geeft aan de muzikaliteit die inderdaad al van oudsher aan het theater verbonden is: reden voor de Nederlandse en Vlaamse taalmensen om eens naar hun definities te kijken. Want we hebben de genres de laatste eeuwen veel te nauw afgekaderd. Theater is muziek. En muziektheater is een pleonasme.
Nederlands-Frans
Zo zou je bijvoorbeeld alle Franstalige toneelliteratuur als muziektheater kunnen definiëren. De Franse taal is zelf muziek, ervoer ik ook afgelopen weekend bij de presentatie van een unieke bundel Franse vertalingen van Nederlandse toneelteksten in een Noord-Franse provinciestad: Zo bloeit er iets moois voor Nederlandse toneelschrijvers in Pont-à-Mousson.
Vooraf luisterde ik in een Parijs’ hotel naar een veilingprogramma op de Franse middagtelevisie en ik hoorde ‘gewone’ taalgebruikers totaal anders met hun communicatiemiddel omgaan dan we in Nederland gewend zijn. Fransen genieten van de klank en melodie van hun taal, zelfs in een gewoon gesprek. Wij kunnen ons dat niet voorstellen. Dat is een fascinerend diep cultuurverschil, op een paar treinuren van Nederland.
Sophie Kassies vertaald
De Franse versie van Sophie Kassies ‘Derf’, als ‘Pate Molle’ vertaald door Mike Sens, klonk ook als een prettig Franse punk-rap. De tekst werd in een aangeklede lezing opgevoerd tijdens het festival ‘Mousson d’été’ en het publiek was aangenaam verrast, net als de auteur zelf, die veel Nederlandse ideeën mooi zag landen in Frankrijk.
Het bevestigde de inhoud van het essay dat ik op verzoek van de uitgevers schreef als inleiding van de bundel. “Nederlanders hebben naaktheid nodig. Niet om zich aan te verlekkeren, maar om te laten zien hoe kwetsbaar de mens is in het licht van de eeuwigheid. De functionele naaktheid zit bij de vertaalde teksten in het sobere woordgebruik, de directe communicatie, en de grote leegte tussen de woorden, die alle ruimte bieden aan de toeschouwer om een eigen verhaal in te vullen. Hij zit ook in de personages, die weinig hebben om zich achter te verschuilen. Acteurs halen hier geen applaus om de mooie tekstbehandeling, maar om de draagwijdte van hun woorden.” (De Franse vertaling is te verkrijgen via deze link: IVRE DE MOTS : COUP DE PROJECTEUR SUR LES DRAMATURGIES FLAMANDES ET NÉERLANDAISES – « sur le ring)
Apostolos, de Griek
En dan is er het grappige toeval dat ik in 19889 dankzij mijn afstudeerscriptie over Nederlandse toneelteksten in de jaren tachtig de naam Femke Halsema al was tegengekomen in de credits van een Enschedese jongerenvoorstelling, geregisseerd door Apostolos Panagoupoulos, en dat ik hem destijds ook nog geïnterviewd heb.
Niet over Halsema, maar toch. Ik leerde hem kennen als een bevlogen kunstenaar met een voorliefde voor het mystieke. Iets wat zijn kunstenaarschap nog steeds kenmerkt.
Maar dan zit je dus met die kennis naar Zomergasten te kijken. Mij bekroop de gedachte dat Halsema, precies anders dan wat ik altijd vermoedde, juist diep onder de indruk moet zijn geweest van deze Griekse theatergrootheid. Dat voegt dan weer wat toe aan je recensie van Zomergasten.
De teller staat nu over de veertigduizend lezers voor dat stuk. Opnieuw een record, en omdat mijn Rotterdamse vrienden vorige week boos waren over de foto van de Arena bij mijn posting over publieksaantallen, nu dus een foto van De Kuip.
Omdat het al genoeg over Amsterdam ging, dit weekend. We hebben die vervelende vragen van Griet op de Beeck aan Femke Halsema even gemist tijdens Zomergasten - Cultuurpers
En wat fijn dat je helemaal tot hier gelezen hebt! Je weet, we doen het vanwege de zomer even helemaal gratis, en juist daarom zou een donatie extra welkom zijn! Doneer hier.
Dank voor het lezen!
Wijbrand Schaap, Hoofdredacteur
PS: Van Gogh zoekt hulp in VS
Buitenlandse kranten schrijven soms verhelderend over dingen die wij zelf moeilijk vinden. Zo stond er een perfecte uitleg van de wooncrisis in The Guardian, deze week: Amsterdam’s squatter wars are back – and wealthy Dutch homeowners have only themselves to blame | Senay Boztas | The Guardian. En soms kun je buitenlandse kranten inzetten als Nederlandse kranten jouw actiepunt net niet prangend genoeg vinden. Vlak voor het verzenden kwam er nog een bericht binnen van het Van Gogh Museum, dat in de onderhandelingen over een verhoging van de onderhoudsvergoeding vanuit het Rijk, nu de New York Times heeft ingeschakeld. Nederlandse kranten vonden het gedoe om een verhoging met bijna 25% van het huisvestingsbudget mogelijk wat overdreven voor het best gesubsidieerde museum van Nederland, maar de New York Times smult ervan. Nu maar hopen dat Trump niet op het idee komt om het hele zaakje over te kopen en ‘ontwookt’ naar de VS te halen. Van Gogh Museum in Fight With Dutch State That Threatens Its Future - The New York Times
PPS: Thunderdome
Terwijl het rompkabinet voortmoddert en nog steeds probeert om de schuld van alles bij asielzoekers te leggen, broeit het in de samenleving over heel andere dingen. Gabberfestival Thunderdome, doorgaans wars van wat voor politiek dan ook, laat zich van een nieuwe kant zien. Dat is een ontwikkeling waar ze in Den Haag maar eens rekening mee moeten gaan houden. Thunderdome komt met vlijmscherpe maatschappijkritische trailer - 3voor12
PPPS: Gebeamd op Woeste Grond?
“Wat is dat, over die wolf?” Belangwekkende sleutelscène uit de serie ‘Woeste Grond’ waarmee comedyfilmer Johan Nijenhuis al een tijdje televisiegewijs incasht op de hernieuwde belangstelling voor ‘de regio’. Per ongeluk keek ik naar de aflevering van dinsdag 26 augustus, en werd meteen gegrepen door de briljante link die Nijenhuis weet te leggen met de successerie Star Trek. Daarin kunnen mensen via een zogenaamde ‘Transporter’ in één keer materialiseren op een plek vanuit hun ruimteschip.
In deze aflevering van Woeste Grond zien we zo opeens een mogelijke dierenactiviste verschijnen, midden in een dialoog over het schieten van een wolf. Niemand kijkt er raar van op. Dat gebeurt ook niet als we even later iemand zien toelopen naar een caravan in een leeg weiland, de caravan zien binnengaan, als minder dan een halve minuut later een volgend persoon binnenkomt. Omdat de twee elkaar niet eerder in het weiland hebben opgemerkt, moet ook laatstgenoemde persoon door een Twentse Scotty zijn neergebeamd. Science Fiction in Twente. We missen de lachband.
Jammer dat de extreem lage ‘production value’ van deze serie in zo’n schril contrast staat met de hoge spel- schrijf- en acteerkwaliteiten die je wel kunt zien in de theaterproducties van het Wilmink Theater. Vaak met dezelfde acteurs. Zo blijft de regionale cultuur het stigma van goedwillend amateurisme houden. Woeste Grond | NPO Start
PPPPS: Genaaid met AI?
“For the last two months, it turns out that YouTube was quietly experimenting with post-processing YouTube Shorts videos: unblurring and denoising videos with often-unpleasant results.” Best verontrustend nieuws dat YouTube nu zijn eigen AI loslaat op jouw shorts. En dat zonder duidelijke aankondiging. Misschien is het een voordeel dat het er voor nu nog zo amateuristisch uitziet, alsof Johan Nijenhuis aan de knoppen zat. Maar wat als het zo perfect wordt dat het niet meer opvalt? Will Smith's concert crowds are real, but AI is blurring the lines - Waxy.org