Doormodderen of dromen
Een paar gedachten om je moed te geven voor 2025.
Persberichten
Voor we het diepe in duiken, eerst aandacht voor culturele instellingen die met hun lidmaatschap Cultuurpers mede mogelijk maken. Sluit je aan bij deze uitdijende club en neem een 'Cultureel lidmaatschap'!
ZID Theater
Van 24 tot en met 26 januari 2025 opent ZID Theater haar deuren voor de vertoning van drie unieke voorstellingen in de Kolenkitbuurt in Amsterdam West, een dynamische wijk die bekendstaat als een smeltkroes van culturen en achtergronden. Ontdek een bruisend programma bij ZID Theater tijdens het Nationaal Theaterweekend!
Marmoucha
Het programma biedt een unieke mix van muziek, zang en dans. Artiesten vertolken verhalen en tradities uit verschillende Amazigh-regio’s, waaronder de Rif, de Midden-Atlas, de High Atlas en de Anti-Atlas. Amazigh Nieuwjaar - Cultuurpers
Deze nieuwsbrief is deze keer weer helemaal gratis. Voor ons is dit werk, en we willen zo veel mogelijk ervan zonder drempels aanbieden. Vind je het fijn dat we er zijn, en wil je meer van ons zien: schrijf je dan in, en je wordt automatisch ook lid van de website! (andersom trouwens ook)
(Lid worden als privépersoon kan ook, dan doe je al mee vanaf 5 euro per maand!)
Doormodderen of dromen?
Beste lezer,
Een fijne gedachte voor 2025: je behoort, als het goed is, tot de bijzonderste 22 procent van de bevolking:
“Op basis van ons onderzoek in 63 landen en meer dan 450.000 ingevulde enquêtes, behoort 22% van de mensen tot het waardensegment van de creatieven. Creatieven zijn ruimdenkende idealisten die prioriteit geven aan zelfontplooiing en cultuur. [...] Creatieven omarmen diversiteit, zijn flexibel wat betreft genderrollen en verwerpen het idee dat de vader het hoofd van het huishouden moet zijn. Ze hebben een voorliefde voor het ontdekken van nieuwe dingen en uiten hun creativiteit door middel van activiteiten zoals tekenen, schilderen, schrijven, zingen, het bespelen van muziekinstrumenten en een sterke interesse in kunst.”
Best een goede tekst om het nieuwe jaar mee te beginnen, dacht ik. Als je jezelf tenminste creatief wil noemen, en je de waarden herkent die de laatste jaren een beetje onder druk zijn komen te staan.
Het citaat komt uit het boek Creative Under Fire, dat vorig jaar juni uitkwam, maar dat ik pas op de valreep van 2025 heb gelezen. Het was een tip van Stephanie Hermes, een trouwe lezer, en ik kan het van harte aanbevelen. Het e-book is gratis te downloaden op LetsHeal. Schrijver is reclameman Marc Woerde, die aan het begin van het vorige decennium de actie bedacht waarmee via een digitaal gegenereerde avatar van een jong meisje een wereldwijd kinderpornonetwerk werd opgerold.
We are the 22%
Alleen dat verhaal al - het boek opent ermee - maakt het boek de moeite waard. En je kunt natuurlijk treuren om het feit dat zelfs in het ‘verlichte’ Europa niet meer dan 22 procent van de bevolking deze waarden aanhangt. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat de 78% niet-creatieven allemaal Trump, FPÖ of Wilders aanhangt. Als marketing-organisatie deelt Glocalities die meerderheid diplomatiek in als
25% Waaghalzen: Competitieve werknemers met een fascinatie voor geld, risico en avontuur;
18% Presteerders: Ondernemende netwerkers die waarde hechten aan familie en gemeenschap;
24% Conservatieven: Familiemensen die waarde hechten aan traditie, etiquette en een georganiseerd leven en
13% Gezelligheidsdieren: Structuurzoekers die genieten van entertainment, vrijheid en familiewaarden.
Dat is dus je publiek. Als creatief mens. Je hebt het voor het kiezen.
Tips
Het boek heeft hoe dan ook een boel tips die prettig zijn om in deze tijd voor ogen te houden. Inspirerend en bemoedigend, dus, en dat is nodig, want bijna iedereen die ik ken is zwaarmoedig of zelfs moedeloos. Ik ontkom er zelf ook niet aan. De jaarwisseling hebben we bijvoorbeeld doorgebracht in een doodstil schooltje op het Duitse platteland, ver van het vuurwerk en geweld waarmee Nederland 2025 ‘traditioneel’ heeft ingeluid. Het voelde een beetje als vluchten.
Met die paar dagen per jaar waarop we ons bezighouden met het elkaar bekogelen met mortierbommen, het aan elkaar tapen van Cobra’s en het in de fik steken van auto’s houden we ons keurig aan een van de betere tips die de auteur ons meegeeft: “Oorlog is werk. Je kunt niet dag in dag uit onder hoogspanning werken, zelfs niet in een oorlogssituatie. Niemand kan dat op lange termijn volhouden. Je moet proberen om zelfs oorlog als een baan te zien, een baan van negen tot vijf. Stop op tijd en probeer je bezig te houden met wat meer alledaagse activiteiten.”
Doormodderen
Dat laatste kun je ook ‘doormodderen’ noemen. Trouwe lezer Patrick van der Hijden had daar een mooi verhaal over op LinkedIn: “Dus stel, je zoekt nog naar een goed voornemen: blijf opgewekt democratisch doormodderen. Ik doe mee! We kunnen het ons simpelweg niet veroorloven om schone voeten te houden.”(Doormodderen door Patrick van der Hijden)
Maar uiteindelijk is doormodderen niet iets waar ik me echt op zou kunnen verheugen, voor de komende 365 dagen. Gelukkig was daar redding door de Denker des Vaderlands. Stadgenoot Marjan Slob schreef een prachtig essay over de noodzaak om te blijven dromen: “Dat is het kwartje dat viel, daar op die sofa bij Arthur Eaton. Hij liet me inzien dat ik die oproep om de realiteit onder ogen te zien niet hoef te begrijpen als een bevel om ‘realistisch te zijn’, dus om me maar te schikken naar hoe de wereld ‘nu eenmaal’ is. Ik mag blijven dromen, juist omdat je op basis van je dromen ziet wat je te doen staat. “ (De realiteit is grimmig. Toch moeten we haar liefhebben - De Correspondent)
Dromen
Over dromen gesproken: in de PS’jes onder deze nieuwsbrief, als vanouds de best gelezen rubriek, wilde ik de aankondiging opnemen dat de Nightjet van de Oostenrijkse spoorwegen vanaf april met de allernieuwste slaaptreinen van Amsterdam op Wenen gaat rijden. En toen kwam het bericht dat de FPÖ als grootste partij in dat land nu in de regering komt, en de leider daarvan zich graag met dezelfde titel (“Volkskanzler”) als zijn grote voorganger wil laten kronen, werd het mij zuur in de buik.
Toch wil ik je de beschrijving door de Man in Stoel 61 niet onthouden: “Elke Nightjet-trein van de nieuwe generatie met 7 wagons heeft twee slaaprijtuigen met elk 10 coupés. Eén compartiment is Comfort Plus met 2 dwarsbedden, iets meer vloeroppervlak en een eigen toilet met aparte douchecabine. De andere 9 zijn Comfort met 2 bedden naast het raam en een eigen toilet met intrekbare doucheslang. Vaste ladders en het feit dat bedden niet hoeven te worden omgebouwd tot zitplaatsen zijn grote verbeteringen ten opzichte van conventionele slaapcabines. Alle slaapcabines kunnen worden verkocht als een- of tweepersoonsbed.” (Nightjet, the New Generation)
Krokodillentranen
Mocht je dit jaar dan toch definitief werk gaan maken van je vliegschaamte en bedacht hebben dat je die TikTok-rij voor dat Krokodillenrestaurant in Nairobi ook gewoon op Tiktok kunt bekijken: de slaaptrein is de beste uitvinding van de vorige eeuw. En ga dan naar Wenen om die 22% creatieve Oostenrijkers een hart onder de riem te steken.
In de tussentijd wens ik je het allerbeste voor het komende jaar, en geef ik je graag dit motto mee, uit Creative under Fire: “Ik snap hoe moeilijk het is om die warme, vertrouwde en vooral veilige omgeving van je verbeelding te verlaten. Maar we moeten wel als we van deze wereld een betere plek willen maken.”
Volgende week weer een reguliere nieuwsbrief. Vergeet niet deze nieuwsbrief te delen en je vrienden te wijzen op de mogelijkheid van een betaald lidmaatschap. Dat is zomaar 4% goedkoper geworden dan een jaar terug!
Een optimistische groet,
Wijbrand Schaap, Hoofdredacteur Cultuurpers
PS: Vergeten vrouwen in New Wave
Grote kans dat je nooit van Lindsay Reade hebt gehoord. Onterecht, want zij was de drijvende kracht achter een paar van de grootste acts uit de Manchester New Wave scene, en dan vooral het label Factory Records. Ze is alleen bekend als ‘een ex van Tony Wilson’. Op de lokale newssite The Mill wordt daar nu verandering in gebracht: “Als ik Lindsay vraag wat haar echt stoort aan het feit dat ze niet wordt erkend, noemt ze kleine dingen, zoals een boekpresentatie waarvoor ze niet werd uitgenodigd. Maar boeken en verhalen (en, laten we niet vergeten, platen) zijn alles wat er nu nog over is van Factory - en hoe raar is het om jarenlang deel uit te maken van iets legendarisch, om vervolgens vergeten te worden als de legende verteld wordt.” (She helped build Factory Records from the ground up. So how did Lindsay Reade get cut out of the story?)
PPS: Intimiteitscoach
Ik heb de film nog niet gezien, en lees - vooral onder het vrouwelijke deel van mijn netwerk - wisselende meningen erover, maar feit is dat we weer een Nederlandse ster hebben in de filmwereld. Na de - vaak in North Face jassen gehulde(?) - helden Paul Verhoeven en Rutger Hauer, en niet te vergeten Marleen Gorris, is het nu aan Halina Reijn om iets typisch Nederlands aan de filmcanon toe te voegen. Wat mij betreft is dat het persoonlijke auteurschap. Zij beschrijft het in The Verge als volgt: “Ik heb ['Babygirl] helemaal niet geschreven met [Nicole Kidman] in gedachten, gewoon om de reden dat ik dacht dat ze dit script nooit zou hebben gedaan. Ik was een boer uit Nederland. Ik had nooit gedacht dat ik met haar zou kunnen werken,” zei Reijn. “Ik heb het geschreven met mezelf in gedachten in alle rollen. Ook de hond. Ook Antonio Banderas. Niet omdat ik ze wil spelen, maar omdat dat mijn manier van schrijven is.”
Overigens beschrijft ze daarin ook hoe essentieel de intimiteitscoach was bij de opnames. Iets waar Nederlandse filmers van naam nogal lacherig over doen. (Halina Reijn on ‘Babygirl,’ Botox, and That Kinky Milk Scene: Intimacy Coordinators Allow for ‘More Extreme Sex’ Onscreen)
PPPS: Het wonder van de archieven
Voordat Halina Reijn in de archieven hetzelfde lot beschoren krijgt als Lindsay Reade en al die andere vrouwen die hoogstens als ‘vrouw van’ de boeken in gingen: kijk naar de serie over de oorlogsarchieven die nu op NPO draait. Ik zag vrijdag de eerste aflevering over een mogelijk massagraf in de achtertuin van het buitenhuisje van een geschiedenisleraar, en het was onbeschrijfelijk goed. ‘Storytelling’ in de beste zin van het woord. Als aan het eind je maag omdraait bij de trillende lippen van een 94-jarige getuige, snap je hoe belangrijk archieven zijn, en hoe belangrijk het is dat historici daar onderzoek naar kunnen blijven doen. De oorlog die nooit ophoudt | NPO Start
PPPPS: Historische gebeurtenis
Op 6 januari 2025 bevestigde vice-president Kamala Harris in het Congres van de VS de verkiezing van Donald Trump. We gaan een heel erg onzekere tijd tegemoet. Wie rust biedt in deze onrustige en bange tijd, is voor mij al een jaar de Amerikaanse historica Heather Cox Richardson. In haar dagelijkse ‘Letters from an American' houdt ze nauwgezet de ontwikkelingen bij, en plaatst die altijd in een groter historisch verband. Iets wat ik node mis in de Nederlandse verslaggeving. Letters from an American
PPPPPS: Krumpen
We hadden vorig jaar al de voorstelling Koning Krump van Het Nut als poging tot afrekenen met het nieuwe tijdperk dat we tegemoet gaan. Die voorstelling is nu klaar. En al die tijd wist ik niets van Krumping. Lijkt me heel nuttig voor de komende tijd: