Een nieuwe klassenstrijd

Een XL nieuwsbrief, met een prachtige Barbie en aandacht voor sluipend racisme. Plus de enorme inkomensverschillen in de kunst (na de betaalknop). En AI voor kunstenaars!

Persberichten

De kunstwereld heeft alerte journalisten nodig. Word daarom lid met je organisatie en stuur je persberichten in. Cultuurpers verspreidt je nieuws een heel jaar onder 20.000 websitebezoekers (90.000 views) per maand, plus onze socials, zoals deze nieuwsbrief, die zeer goed gelezen wordt. Lees hier meer over een ‘Cultureel lidmaatschap’.

Doe dus ook mee met deze groeiende groep cultuurorganisaties met een hart voor onafhankelijke journalistiek!

Auteursbond

‘De jury, bestaande uit Dean Bowen, Eva Gouda en Lucia van Heteren, prijst de manier waarop Van Tongeren de thematiek aan een jong publiek voorschotelt zonder de zwaarte van het onderwerp ondraaglijk te maken. “De tekst blinkt uit in secuur vakmanschap én maatschappelijke urgentie. Het thema mentale gezondheid, vaak omgeven door stilte en stigma, wordt met scherpte en mededogen onderzocht in een heldere en gelaagde vertelling.” Nina van Tongeren wint Charlotte Kohler Stipendium 2025 - Cultuurpers

Creatieve Coalitie

“De analyse van de verkiezingsprogramma’s en de doorrekening door het Centraal Planbureau (CPB) laten zien dat verschillende partijen extra investeringen in cultuur en media hebben opgenomen in hun verkiezingsprogramma. Een aantal partijen zegt meer geld aan cultuur en media te willen besteden, maar vertelt niet hoeveel. En er zijn partijen die willen bezuinigen op cultuur en media.” Investeren in cultuur is investeren in Nederland - Cultuurpers

Circolo

“Tien dagen lang veranderde het Spoorpark in een levendig circusdorp, waar artiesten uit binnen- en buitenland zorgden voor verrassende, ontroerende en adembenemende optredens. Les Dodos groeide uit tot publiekslieveling met zeven shows, waarvan er vijf volledig uitverkocht waren.” Festival Circolo 2025 toont de verbindende kracht van circus - Cultuurpers

Amsterdam Museum

“Naast een overrompelende, audiovisuele show op een gigantische maquette met 30.500 gebouwen biedt Amsterdam in Motion ook, op de bovenverdieping, een interactieve tentoonstelling. Show en tentoonstelling delen eenzelfde missie: zij willen de stad in al haar facetten laten zien.” Burgemeester Femke Halsema opent Amsterdam in Motion - Cultuurpers

November Music

“Om het honderdste geboortejaar van Luciano Berio te vieren, klinkt een integrale marathon-uitvoering van zijn complete Sequenza-cyclus, op zaterdag 15 en zondag 16 november in De Verkadefabriek en Willem Twee Toonzaal in ‘s-Hertogenbosch door o.a. celliste Maya Fridman, trombonist Koen Kaptijn, fluitiste Felicia van den End en trompettist Marco Blaauw.” November Music gaat van start op 7 november 2025 in ‘s-Hertogenbosch - Cultuurpers

Maas theater en dans

“In Let’s go Barbie stapt het publiek de zorgvuldig gecreëerde wereld van Sue-Ann binnen – een wereld waarin alles klopt, behalve zijzelf. Wanneer er een barst in het perfecte plaatje verschijnt, ontstaat een fysieke en emotionele ontsnappingspoging. Zonder woorden, maar met een explosie van dans en beweging, voel je als toeschouwer hoe het is om gevangen te zitten in verwachtingen – en wat het betekent om eruit te breken.” Zwarte Barbies doorbreken de norm in Let’s go Barbie - Cultuurpers

---

Cultuurpers is er niet alleen voor kunstorganisaties die de kritische journalistiek over kunst en cultuurbeleid bij Cultuurpers steunen.

Ook als lezer kun je laten zien dat je onafhankelijkheid belangrijk vindt en ons steunen. Want we beloven ook dat deze nieuwsbrief altijd door zelfdenkende mensen geschreven zal blijven.

Word lid via iDeal

Je kunt ook via substack lid worden. Zelfde voorwaarden, andere weg:

En nu de klassenstrijd!

Bert Verhoeff for Anefo, CC0, via Wikimedia Commons

Beste Lezer!

We zijn meesters (m/v/x) in aanpassen. De best aangepaste overleeft, immers. Dat bijzondere vermogen leidt tot allerlei interessante dingen. Een ervan is dat we ons vrijwel altijd thuis voelen in onze omgeving, zelfs als die omgeving bepaald wordt door luid klagen over die omgeving. We passen ons ook daaraan aan.

Daarom was Let’s Go Barbie, de voorstelling waar twee mimespelers van Maas Theater en Dans ruim drie jaar aan hebben gewerkt en die ik zaterdag zag, zo wonderlijk mooi en geslaagd. Je ziet daar niet alleen twee fantastische performers een klein uur lang alle grenzen tussen theater en circus overbruggen, je maakt ook mee hoe dat werkt wanneer je een heikel thema, zoals het gegeven dat er heel lang geen Zwarte Barbiepoppen bestonden, zo geniaal kunt behandelen dat je na afloop het zo gewoon vindt dat Barbies Zwart zijn, dat je het heel gek gaat vinden dat er nog witte barbies bestaan.

Je kunt dus een thema aan de orde stellen door het niet aan de orde te stellen en iets anders gewoon te maken.

Accepteer het sprookje

Dat hebben we te danken aan het talent van deze twee performers, Sue-Ann Bell en Hali Neto, verbonden met het vermogen van eindregisseur Moniek Merkx, die haar hele carrière al bewezen heeft dat je het sprookje kunt accepteren door het gewoon te maken. Merkx voegde met de makers een scène toe waarin de hele geschiedenis van televisierepresentatie van Zwarte mensen in een paar minuten werd samengebald: van Soul, via Miami Vice naar Tarantino. Wonderschoon en je staat na een uur als een ander, licht onaangepast mens buiten: check die speellijst van Maas en ga het zelf meemaken.

Wie als uitzondering in een organisatie terechtkomt, past zich uiteindelijk aan, of blijft een uitzondering. Vorige week sprak ik journalist en schrijver Janice Deul daarover (lees en luister hier), en afgelopen maandag ging zij in gesprek met de Auteursbond. Het was een onderhoudende avond met een klein publiek van vooral witte auteurs, soepel voorgezeten door muziekjournalist Pay Kolmüs.

Het ging over de vraag die Deul zo scherp voor het voetlicht brengt: Kan ik nog thuis zijn in dit land? Het ging natuurlijk ook over de toestand rond de vertaling van het gedicht ‘The Hill We Climb’ dat Amanda Gorman voordroeg bij de inauguratie van Biden.

Translation Gate

Deul vroeg zich destijds in een opinie-artikel af waarom men had gekozen voor een vertaler (Lucas Rijneveld) die niets gemeen had met de achtergrond van Gorman. Het stuk, en vooral de boze reacties erop, vestigden de reputatie van Janice Deul en zorgden er uiteindelijk voor, dat de vanzelfsprekendheid van het zoeken in eigen kring naar kandidaten voor wat dan ook, iets meer ter discussie is gaan staan. Samen met journalist Marijn Lems spraken wij daar in 2021 al over: Janice Deul over ‘translationgate’: ‘Je mag van mensen in de literaire wereld toch wel verwachten dat ze kunnen lezen?’ Nerdpodcast #10)

In Nederland wordt het dominante verhaal nog altijd door witte mannen bepaald. Eén enkele vrouw in een mannenorganisatie zal zich aanpassen aan de heersende norm en ‘one of the boys’ worden, zoals die ene persoon van kleur in een witte omgeving zich zo wit mogelijk zal proberen te gedragen. Assimilatie in plaats van integratie. Iets dat alleen doorbroken kan worden als we de omgeving waarin we beslissingen nemen en leiding geven net zo divers maken als de samenleving inmiddels is.

Inkomenskloof

Dat geldt natuurlijk ook voor het inkomen. Ingrid van Frankenhuyzen keerde deze week terug naar een verhaal dat Cultuurpers in 2020 een paar vrienden kostte.