Grappige vrouwen

Er viel dus veel te lachen in de Utrechtse bieb, om een treurige aanleiding, want verdrongen vrouwen. Voorbij de betaalknop meer over de VVD en intellectuelen. En iets over AI.

Alma Mathijsen houdt een pleidooi voor Mary Dorna in de Utrechtse Bibliotheek (Foto WS)

Persberichten van onze leden

Voor we het diepe in duiken, eerst aandacht voor de culturele instellingen die met hun lidmaatschap deze nieuwsbrief mede mogelijk maken. Wil je ook bij deze club horen? Neem een 'Cultureel lidmaatschap'!

Maas Theater en Dans

“We vinden het belangrijk om kinderen mee te geven dat niet alles altijd en zomaar te krijgen is, zeker zoiets als geluk. Soms moet je wachten tot iets naar je toe komt, of misschien komt het wel helemaal niet en blijkt het wachten waardevoller dan het krijgen." PRRRT PRRRT FLAP FLAP – Nieuwe peutervoorstelling van Maas theater en dans

Ministerie van OCW

"De totale culturele en creatieve sector vormt een belangrijke economische factor voor Nederland, met een aandeel in het BBP van 3,4% en een bijdrage aan de werkgelegenheid van 4,3%. De sector is goed voor 410.000 banen. Het is belangrijk dat de mensen die in de sector werken eerlijk worden betaald." Minister Bruins (OCW) neemt de adviezen van de Raad voor Cultuur over voor de toekenning van rijkssubsidies aan 115 instellingen in de culturele basisinfrastructuur 2025-2028. 

November Music

"Alle toonaarden, muzikale stemmingen en snaren worden geraakt tijdens de bonte muziekavond MOODZ. Van kunstzinnige popmuziek tot gedurfde improvisaties, en van hemelbestormende hiphop-elektronica tot rustgevende neoklassiek." November Music presenteert de festivalonderdelen FAQ en MOODZ 

"Liefhebbers uit heel Nederland maken er een speciaal dagje uit van. Met een plattegrond en speelschema in de hand doorkruisen muziekavonturiers de binnenstad, op zoek naar de allernieuwste klanken en onontgonnen muzikale zijpaadjes. Met een kaartje heb je toegang tot zo’n 20 (kortere) concerten waarbij je zelf je programma samenstelt." November Music presenteert MusiMatrix op 15 september en MuziekRoute op zondag 10 november in ’s-Hertogenbosch 

Marmoucha

"L’Atlantide was een van de eerste speelfilms die de Franse koloniale aanwezigheid in Noord-Afrika verbeeldden, en werd gevolgd  door een reeks andere films gemaakt in de jaren twintig die voornamelijk de romantische en exotische aspecten van deze koloniale tijd benadrukten." Derde editie van Eye meets Marmoucha: Atlantide

Bosch Parade (e.v.a.)

"Gezamenlijk geven we de cultuur van Nederland kleur. Ieder van ons draagt bij aan een veelvormige ontwikkeling, aan verrijking en aan toegankelijkheid voor een breed publiek. We denken niet in ‘doelgroepen’, maar richten ons juist op álle mensen in Nederland. En dus ook op de mensen die tot uw politieke aanhang behoren."

Brief aan Tweede Kamer: Positief Geadviseerde Culturele Instellingen in Gevaar

Creatieve Coalitie

“Iedere Nederlander zal de btw-verhoging voelen in zijn portemonnee. Of je nou van musea houdt, concerten bezoekt, sport beoefent, boeken leest of een abonnement hebt op een krant: alles wordt duurder. Dit zal ertoe leiden dat mensen noodgedwongen afhaken, terwijl deze zaken juist bijdragen aan ons welzijn.” Monstercoalitie stunt tegen de btw-verhoging tijdens de Koninklijke Stoet

Door lid te worden toon je als organisatie aan dat de onafhankelijke verslaggeving door Cultuurpers je aan het hart gaat. Doe dus ook mee. Juist nu. Het is maar 360 euro per jaar (als je omzet onder de 250.000 euro blijft, is het slechts 175 euro) !

(Lid worden als privépersoon kan ook, dan doe je al mee vanaf 5 euro per maand!)

Beste lezer!

Mary Dorna had een keer de P.C. Hooft Prijs moeten krijgen. Sinds gisteren ben ik daarvan overtuigd. Alma Mathijsen vertelde zo vlijmscherp, humoristisch en enthousiast over deze verdrongen schrijver dat de hele zaal aan haar voeten lag. Het gebeurde in het theaterzaaltje van de Bibliotheek Neude in Utrecht, tijdens een avond die georganiseerd werd door het Literatuurmuseum. Eerste reactie: Het Pleidooi, zoals het programma heette, was een ontzettend frisse, leuke avond, wat van zichzelf al een prestatie is met zo'n onderwerp als verdrongen schrijvers. 

Fixdit, het collectief van vrouwelijke schrijvers met onder meer Manon Uphoff dat zich hard maakt voor erkenning van vrouwelijke auteurs, heeft Mary Dorna ook omarmd met een podcast en een lesbrief voor scholen. Nijgh en Van Ditmar heeft in 2021 een compilatie van Mary Dorna’s verhalen in de bundel Laten we vader eruit gooien herdrukt. 

(Hier nog wat context.)

Zes vrouwelijke auteurs en boekenliefhebbers mochten uit de longlist van vrouwen, die onterecht niet in de prijzen vielen de vorige eeuw, hun favoriet kiezen, en die verdedigen. Voor de context: in de twintigste eeuw wonnen maar 14 vrouwen de PC Hooftprijs tegen 59 mannen. Dat getal weerspiegelt op geen enkele manier de verhoudingen in het aantal schrijvers.

De verse directeur van het Literatuurmuseum, Valerie Drost, legde in haar openingswoord haarfijn uit dat dat niet aan hun kwaliteit lag. In een door mannen gedomineerde wereld was het voor vrouwen vrijwel onmogelijk om serieus genomen te worden door de mensen die bepaalden wie mee mocht doen.

Cursief

Treffend is de wikipedia-omschrijving van Mary Dorna: "Mary Dorna, pseudoniem van Mary Jeanette Tenkink-Stoppelman (Amsterdam, 5 november 1891 – Amsterdam, 19 maart 1971), was een Nederlandse schrijfster van cursiefjes in de jaren van het interbellum." 

'Schrijfster van cursiefjes'. Alleen dat verkleinwoord al: cursiefjes. Was Mary Dorna een man geweest, had daar gestaan: schrijver van columns en korte essays over het dagelijks leven tijdens het Interbellum. Zie je in de kunsten een vrouw genoemd, zijn de verkleinwoordjes altijd in de buurt. 

Vrouwen zijn niet vergeten, maar verdrongen, want aan hun kwaliteiten ligt het niet. Zoveel wist Alma Mathijsen alvast duidelijk te maken door een aantal passages voor te dragen. Probleem twee voor Mary Dorna was bovendien dat ze ook erg grappig was. En grappig én vrouw zijn, dat is nog steeds een probleem. 

Er waren deze avond nog meer pleidooien voor verdrongen vrouwen, waarbij het pleidooi van Kyla van der Starre voor Annie MG Schmidt er met kop en schouders bovenuit stak. Ook scherp, grappig, bijzonder en bevlogen. Annie Schmidt had aan prijzen geen gebrek, maar als vrouw die veel voor de jeugd schreef, was ze kansloos. 

Een schrale troost is dat in deze eeuw de verhoudingen wat minder scheef komen te liggen. In plaats van 1 op de 6 is sinds 2000 1 op de 4 PC Hooft-prijswinnaars geen man. En kreeg zojuist Marit Törnqvist te horen dat zij de Johannes Vermeerprijs krijgt. Dat is een opsteker, niet alleen omdat ze vrouw is, maar ook omdat ze zich met kunst voor kinderen bezighoudt. 

Er schijnt licht aan het einde van de tunnel, maar we zijn er nog lang niet. Illustrator en kinderboekenauteur Marit Törnqvist wint Johannes Vermeerprijs.

Intellect

En dat nadat Minister van Financiën Eelco Heinen openlijk liet horen hoe er al een paar jaar in de gelederen van de VVD wordt gedacht over intellectuelen