Hoe echt is nep?
Voor leden en niet-leden een update over de eerste week Holland Festival en een boekentip voor journalistiek activisme
Persberichten
Eerst aandacht voor onze leden. Jouw persbericht ook hier? Cultuurpers verspreidt ze - voor een werkelijk ‘hilarisch’ bedrag - een heel jaar onder 20.000 websitebezoekers (90.000 views) per maand, plus onze socials, zoals deze nieuwsbrief, die zeer goed gelezen wordt. Neem dus een 'Cultureel lidmaatschap'! Doe dus ook mee met deze groeiende groep cultuurorganisaties met een hart voor onafhankelijke journalistiek!
Marmoucha
“Na hun selectie voor het prestigieuze Jazzahead! 2024 en lovende recensies in de Europese media, is Sonic Bridges nu eindelijk te zien op de Nederlandse podia.” Marmoucha Orchestra & Mehdi Nassouli presenteren Sonic Bridges in het Bimhuis
Raad voor Cultuur
“Met het traject Culturele Transitie Rotterdam werkt de gemeente aan een cultureel ecosysteem dat toekomstbestendig kan worden ingericht.”
Kristel Baele treedt toe tot International Advisory Board van gemeente Rotterdam
Boekman
“De opkomst van artificiële intelligentie zorgt voor beroering in de kunst- en cultuursector.” Kunstmatige intelligentie: co-maker of concurrent in de cultuursector?
Holland Festival
“In haar openingswoord benadrukte festivaldirecteur Emily Ansenk het belang van kunst en verbinding in verwarrende en harde tijden.” 78e Holland Festival feestelijk geopend in aanwezigheid van de koning.
Ministerie van OCW
“Goed kunnen lezen is belangrijk om je te kunnen ontwikkelen, om mee te kunnen doen in de maatschappij. Daarom blijft dit kabinet inzetten op het bevorderen van lezen en leesvaardigheid.” Duurzame toekomst voor de Bibliotheek op school
Het NUT
Dit thema namen ze in 2023 al grondig onder de loep, maar nu is het tijd voor een vervolg. Want geld is de oorzaak van veel van onze problemen. Het NUT onderzoekt kapitalisme, geld en idealen op Oerol 2025.
Amsterdam Museum
In het Amsterdamse Cultuurdorp Westergas opent vanaf oktober 2025 Amsterdam in Motion: een spectaculaire beleving over de ontwikkeling van Amsterdam. Amsterdam krijgt spectaculaire maquetteshow van ontwikkelingen stad
In de derde editie van Refresh Amsterdam blikken kunstenaars en het brede publiek vooruit en delen zij hun dromen, verwachtingen en wensen voor de toekomst. Kunstenaars 3e editie Refresh Amsterdam bekend
Cultuurpers is er niet alleen voor kunstorganisaties. Zij steunen Cultuurpers wel omdat er meer behoefte is aan onafhankelijke journalistiek over kunst en kunstbeleid. Cultuurpers voorziet daar al 15 jaar in. Als lezer kun je ook steun geven. Dat kan via onderstaande link.
Je kunt ook via substack lid worden. Zelfde voorwaarden, andere weg.
Maar nu dus echt
Beste lezer,
Mooi dat Cultuurpers al sinds het prilste begin een overeenkomst heeft met een aantal festivals om intensief verslag te doen van hun programma. We doen dat inhoudelijk helemaal onafhankelijk. Dat levert dus ook lang niet altijd positieve recensies op (daar kun je altijd nog een paar TikTok-influencers voor inhuren).
Wat het wel oplevert is een mogelijkheid om een veel breder beeld te krijgen van het fenomeen festival. Dit jaar gaat dat met het Holland Festival heel erg lekker. Al na drie dagen doemde een thema in de programmering op, dat sindsdien alleen maar helderder werd: anno 2025 gaat het in de kunst meer dan ooit om het verwarrende grensgebied tussen echt en nep, en de vraag of een kopie ooit recht kan doen aan het origineel.
Breakdance
Dat thema wringt zich op allerlei manieren binnen, zoals afgelopen zondag, bij het betekenisvolle concert One Ocean. Het zat vol met mooie muziek, spectaculaire (break)dance en roerende zang, maar door de mix van culturen voelde ik een iets te overheersende invloed van een gelijkmakend filter van westers klinkende akkoorden. Ben ik daarmee streng in de leer? Wie ben ik eigenlijk om van makers uit andere dan onze eigen geschiedenis iets authentieks te willen horen? En wat is eigenlijk authentiek? Achteraf gezien best voer voor discussie, zo’n recensie: Saus overheerst in veelbelovend recept van One Ocean in het Holland Festival.
Of Associate Artist van dit jaar Trajal Harrell met zijn ‘Welcome to Asbestos Hall’ een getrouwe kopie heeft gemaakt van de legendarische broedplaats in het Tokyo van de jaren zestig is ook zo’n kwestie. Harrell wil nadrukkelijk geen kopie maken, en ziet zijn project vooral als een hommage aan een manier van kunst bedrijven. Zijn presentaties zijn ‘work in progress’, en nadrukkelijk geen ‘affe’ voorstellingen. Je mag dan ook echt niet applaudisseren, na afloop. Trajal Harrell’s Asbestos Hall maakt het Holland Festival weer wat minder deftig.
Gok
In de recensie van Bérénice zit een gok verwerkt waarvan je je natuurlijk kunt afvragen of die echt waar is. Dat vermoeden komt alleen niet helemaal uit de lucht vallen, en ik vind het zelf altijd fijn om te ontdekken dat soms heel praktische en banale keuzes aan de wortel liggen van de bijzonderste voorstellingen. In dit geval dus de kwestie dat de hoofdrolspeelster bepaalde voorwaarden stelt. Bérénice van Castellucci toont Isabelle Huppert als het eenzaamste personage uit de theatergeschiedenis.
De Japanse kunstenaar Takao Kawaguchi kopieert de bewegingen die de legendarische Butoh-kunstenaar Kazuo Ohno ooit op film liet vastleggen. Kawaguchi, die op het festival rondliep met een interessant ironische, hier en daar licht sarcastische inbreng, stelt ons allemaal de vraag hoe echt het is wanneer iemand zegt zijn ziel en zaligheid in zijn werk te leggen. Iets om lang over te mijmeren. Holland Festival zet je aan het denken over echt en onecht in About Kazuo Ohno.
Erbij zijn
En dat allemaal na een festivalopening waar de vraag centraal stonden of computercode ons via simulaties in staat stelt een millennia-oude traditie door te geven aan nieuwe generaties: Cyber Subin: Holland Festival opent met licht deprimerende presentatie van onderzoek naar AI en dans.
Mocht je maar een paar van die voorstellingen hebben meegemaakt, of helemaal niet geweest zijn, hoop ik dat dit overzicht je toch een beetje erbij heeft laten zijn. Dat is waarom we het doen: meewerken aan het vastleggen van kunst. En je weet ook dat aantallen er niet toe doen. De kunstgeschiedenis zit vol met legendes die bij hun ontstaan maar door een paar mensen zijn meegemaakt. Je hebt geen stadion nodig om een wereldveranderend verhaal te beginnen.
Ik hoop dat je blij bent met dit overzicht. Volgende week meer, en lees ook nog over de nu al spraakmakendste voorstelling van dit jaar, van 18 tot 20 juni in Internationaal Theater Amsterdam: Bianchi’s ‘Brotherhood’ is een geniale ontkleding van mannelijke zelfoverschatting.
Korting
Fijn dat ik je bij deze laatste alinea tegenkom. Dat betekent dat je het allemaal de moeite waard vond om te lezen. Ik kreeg er zelf energie van, ik hoop dat je anderen wil verleiden om ook aansluiting bij Cultuurpers te zoeken. En een donatie is ook fijn!
En dan een soort advertentie, al is het geen echte advertentie. Maar een auto huren om ondanks treinstakingen naar Amsterdam het Holland festival te bezoeken, loopt ook best in de papieren. We doen dat nu via Mywheels. De deelauto’s in Utrecht doen nu zelfs dienst als buurtaccu. Als je daar nog nooit gebruik van hebt gemaakt, kun je een eerste keer huren met 25 euro korting als je van deze code gebruik maakt. Ook ik ontvangt dan een ‘rijtegoed’ van 25 euro. Zo komen we nog eens waar de trein niet gaat.
Een betrokken groet,
Wijbrand Schaap, hoofdredacteur.
PS: Alle journalistiek is activisme
Dappere collega Fréderike Geerdink presenteerde vorige week een boek dat iedereen moet lezen die journalistiek bedrijft of daarin geïnteresseerd is. Wat mogelijk in eerste instantie lijkt op een verdediging tegen mensen die vinden dat journalisten ‘objectief’ moeten zijn, fileert ze scherp en onontkoombaar hoe journalistiek niet ‘waardevrij’ kan zijn, en dat het controleren van de macht bijzondere eisen stelt aan het vak. Het boek komt uit op een moment dat het steeds duidelijker wordt dat neutraliteit feitelijk onbestaanbaar is, en dat het onafhankelijk zoeken naar de waarheid eisen stelt die geen ‘bothsideism’ verdragen.
Wat wel nodig is: mensen met kennis die zich in een onderwerp vastbijten tot de laatste steen boven is. Ook essentieel voor het herstel van het vertrouwen in de media. Alle journalistiek is activisme - Fréderike Geerdink - De Bezige Bij.
PPS: De Parade
Zondag trokken 150.000 mensen een rood lint door Den Haag en gingen in tientallen Amerikaanse steden in totaal mogelijk meer dan 10 miljoen mensen de straat op om te protesteren tegen Trump. Die hield ondertussen een parade waar heel weinig mensen kwamen kijken. TikTokkers claimen dat er via dat netwerk duizenden kaarten zijn gekocht om niet op te komen. Of dat waar is, zal lastig te achterhalen zijn. De Parade zelf werd door het leger zelf in de war gestuurd, claimen verschillende mensen, doordat soldaten bewust niet in gevechtstenue verschenen en wandelden in plaats van te marcheren. Is het waar? Misschien, maar soms moet de waarheid een goede grap niet in de weg staan.
Tiktok failed to load.Enable 3rd party cookies or use another browser