Naar de Hoogvliet of naar theater?

Een vooruitblik op het cultuurdebat in de Tweede Kamer. En tips voor hoe de culturele sector de lobby moet aangaan.

Persberichten

Jouw persbericht ook hier? Cultuurpers verspreidt ze - voor een werkelijk ‘hilarisch bedrag’ - een heel jaar onder 20.000 websitebezoekers (90.000 views) per maand, plus onze socials, zoals deze nieuwsbrief, die zeer goed gelezen wordt. Neem dus een 'Cultureel lidmaatschap'! Doe dus ook mee met deze groeiende groep cultuurorganisaties met een hart voor onafhankelijke journalistiek!

Delft Fringe Festival

Tamara Griffioen, artistiek leider Delft Fringe Festival: “Collectief Teder slaagt erin om persoonlijke en kwetsbare thema’s op een ontwapenende manier te benaderen, waarbij ze taboe-onderwerpen met humor en toegankelijkheid bespreekbaar maken. Hun sterke muzikaliteit, humor en oprechte vertelkracht nam het publiek moeiteloos mee in hun boodschap.” Collectief Teder wint publieksprijs Delft Fringe Festival 2025: Feministisch muziektheater dat de grenzen van het bespreekbare opzoekt - Cultuurpers

Boekman

“Zo blijkt dat mensen die culturele hobby’s beoefenen vaker geneigd zijn om ook aan andere culturele activiteiten deel te nemen, maar eveneens meer dan gemiddeld sporten beoefenen. Ook zien we dat het beoefenen van duursporten relatief vaak samengaat met het bezoeken van klassieke podiumkunsten, terwijl team- en duosporten relatief populair blijken onder gamers en bezoekers van bioscopen en populaire podiumkunsten.“ Hoeveel nemen Nederlanders deel aan sport en cultuur? - Cultuurpers

Holland Festival

‘Emily Ansenk over de aanstelling van Rainer Hofmann: “Rainer Hofmann is een programmeur met een scherp oog voor urgentie, vernieuwing én vakmanschap. Zijn jarenlange internationale ervaring en inhoudelijke visie op het gebied van theater en dans sluiten naadloos aan bij het karakter van het Holland Festival. Ik kijk enorm uit naar onze samenwerking.”

Rainer Hofmann nieuwe senior programmeur theater en dans bij het Holland Festival - Cultuurpers

Akademie van Kunsten

“Hendrikx onderzoekt hoe de geschiedenis van gebouwen doorwerkt in het gebruik en de beleving ervan vandaag de dag. Centraal in haar onderzoek staat de ‘surtout de table’: tafeldecoraties uit de 17e en 18e eeuw die destijds fungeerde als statussymbool en verhalendrager — een verbeelding van macht en autoriteit.” Kunstenaar Cecilia Hendrikx onderzoekt de relatie tussen instituut, historie en architectuur van Amsterdamse Spinhuis met hedendaagse tafelstukken - Cultuurpers

ILFU

“Welk boek moet je dit najaar echt gelezen hebben? Welke debutanten breken door? Wat zijn de grote thema’s in non-fictie? Op vijf podia zijn er optredens van schrijvers, interviews, voordrachten en panels. Lezers ontmoeten hun favoriete auteurs, ontdekken nieuwe talenten en laten zich inspireren door interactieve lezingen, signeersessies en intieme interviews. Bezoekers kunnen live-opnamen van populaire boekenpodcasts bijwonen.” Boekfest: Lezers, schrijvers, uitgevers en media vieren samen de start van het nieuwe boekenseizoen. - Cultuurpers

European Cultural Foundation

“De Alliance is een nieuw fellowship-programma voor leiders van kunstorganisaties die ernaar streven meer maatschappelijke impact te creëren binnen hun lokale gemeenschappen en de Europese kunstsector. In een tijdperk van toenemende ongelijkheden, polarisatie en klimaat- en democratische crises, benadrukt het Alliance for Socially Engaged Arts fellowship de kracht van maatschappelijk geëngageerde kunst om veerkracht, rechtvaardigheid en gemeenschapsgerichte oplossingen te bevorderen.” 15 Europese artistieke leiders geselecteerd voor nieuw fellowship voor maatschappelijk geëngageerde kunsten - Cultuurpers

Cultuurpers is er niet alleen voor kunstorganisaties. Als lezer kun je ook bijdragen. Dat kan via onderstaande link, waarvoor geen Amerikaanse software nodig is. Je abonneert je via IDEAL en we regelen dat je ook de nieuwsbrief erbij krijgt.

Word lid via iDeal

Maakt je dat niets uit en kies je voor meer (maar wel in Amerika gehost) gemak, klik dan hieronder:

En nu: geld!

Beste lezer,

Laat ik eens beginnen met een lijstje:

• Werknemers die zelf buiten Europa geboren zijn hebben minder vaak beter betaalde functies in zowel het gesubsidieerde als het niet-gesubsidieerde deel van de cultuursector. Sinds 2017 is het aandeel van deze groep in het hoogste uurloon niet groter geworden.

• Vrouwen hebben ook minder vaak beter betaalde functies, vooral vrouwen van 35 jaar en ouder zijn ondervertegenwoordigd. Ook dit is sinds 2017 amper verbeterd.

• Kinderen van migranten zie je vaker in de culturele en creatieve sector dan personen die zelf in het buitenland geboren zijn.

• In het meerjarig gesubsidieerde deel werken relatief weinig jonge mensen (<35) vergeleken met de rest van de sector en alle organisaties in Nederland.

• Het aandeel jonge mensen in raden van toezicht en besturen is laag.

Dit is een klein overzicht van de belangrijkste aandachtspunten uit de Monitor Diversiteit van personeel, zelfstandigen, toezichthouders en adviseurs in de culturele en creatieve sector – wat is de stand in 2024?. Deze monitor zal waarschijnlijk het belangrijkste gespreksonderwerp zijn bij het commissiedebat over cultuur dat aanstaande donderdag plaatsvindt, als dat nog doorgaat na de val van Schoof en zijn makkers. Of het gaat weer over de woekerprijzen bij concert-tickets, ondanks het vertrek van Peter Kwint uit de Kamer, die het probleem bleef aankaarten.

Witte mannen

Volgens de monitor gaat het verder best goed met de ontwikkeling van de diversiteit in de culturele sector. Ook al kom ik op bijeenkomsten van beslissers, directies en beleidsmensen vooral witte middelbare mannen en vrouwen tegen. Zoals laatst, bij het Overleg van Kleine Theaters in Rijssen in Overijssel. Het viel op dat de enige niet witte aanwezige de artiest van dienst was die na afloop de boel in een - geslaagde - spoken word act mocht samenvatten.

Geen uitzondering, constateert auteur en journaliste Janice Deul in haar nieuwste boek ‘Kan ik nog thuis zijn in dit land’. Zij merkt op dat bij congressen en symposia de meeste kleur zit bij de kunstenaars die als pauze- of slotact mogen opdraven. Het boek verschijnt op 11 juni, ik mocht een drukproef lezen.

Amanda Gorman

Deul spreekt met een aantal prominente mensen van kleur, en registreert hoe ze zich vanwege de onstuitbare opkomst van extreemrechts steeds minder thuis voelen in Nederland. Het leidt bij haar, een belangrijk journaliste die nooit twijfelde of ze Nederlands was, tot het nodige soul searching. Dat werd mede getriggerd door haar rol in het fameuze ‘Translation Gate’, rond de vertaling van het spoken word gedicht van de Amerikaanse spoken word artist Amanda Gorman ('Shocked by the uproar': Amanda Gorman's white translator quits | Books | The Guardian). Luister vooral ook de podcast die Cultuurpers destijds wijdde aan de toestand. Janice Deul over ‘translationgate’: ‘Je mag van mensen in de literaire wereld toch wel verwachten dat ze kunnen lezen?’ Nerdpodcast #10

Ik kan alleen maar hopen dat de deelnemers aan het commissiedebat van donderdag iets van dat boek meenemen in hun betogen. Maar ik vrees de grote mond van extreemrechts.

inleiding van de powerpoint van Blueyard

De kloof

Waar BBB en NSC het niet meer over mogen hebben, is de kloof tussen randstad en regio. Die bestaat namelijk niet, concludeert het Sociaal-Cultureel Planbureau in een rapport dat donderdag verscheen en waarover ik een artikel schreef, dat inmiddels tot de greatest hits van LinkedIn is gaan behoren. Al een paar duizend mensen lazen: Cultuursector moet niet het falen van de politiek oplossen. Waarom het nooit meer over ‘impact’ moet gaan. - Cultuurpers

Mijn belangrijkste conclusie, die ik er nog voor het Commissiedebat in wil wrijven: IT’S THE ECONOMY, STUPID! Je kunt als culturele of educatieve sector hoog en laag springen: uiteindelijk bepaalt de sociale en financiële positie van de mensen of ze gebruik maken je diensten. Met vuistdikke adviesrapporten en speciale programma’s vererger je de ongelijkheid in Nederland alleen maar. En zolang ik voor de prijs van een standaard theaterkaartje nog voor een week boodschappen kan doen bij de Hoogvliet, helpt de zoveelste stimuleringsactie met kortingen waarvoor je formulieren moet invullen niet.

Zolang ieder nieuw kabinet de inkomens- en vooral vermogenskloof verbreedt en verdiept, is het onmogelijk om de cultuursector diverser te maken. Gooi het dus daar op, in je campagnes.

De homogene culturele sector is niet de schuld, maar het gevolg van de beroerde sociaal-economische verhoudingen in Nederland.

Vrijheid en anarchie

Misschien komen vrijheid en anarchie terug in de kunst als de focus wat minder ligt op het aantonen van impact en verantwoorden van het soort publiek dat je trekt. Het kan een generatiedingetje zijn, maar het lijkt erop of GenZ theatermakers wat minder buiten de lijntjes durven te kleuren. Al zijn de winnaars van de Delft Fringe Publieksprijs, die ik vorige nieuwsbrief al tipte, dan wel weer een frisse uitzondering.

Voor de rest missen we vrijheid en anarchie. Punkers kammen hun haren weer. Of is dit boomer-talk?

Veel aanwezigen hadden het er wel over bij de presentatie van Paul Slangens biografie van Theatergroep Hollandia: Ons recente theaterverleden moeten we niet vergeten – noodzakelijke boeken over Hollandia en ZID die elke liefhebber zou moeten lezen. - Cultuurpers.

Hollandia stond voor rigoureus kunstenaarschap, vanuit een extreme behoefte om kunst te maken die gewone mensen mooi zouden vinden. Dat ze daarnaast ook uitgroeiden tot een icoon van elitaire kunst was meer nevenschade dan doel. Hollandia was ook een ongeorganiseerde bende waar iedereen voor elkaar insprong en de twee artistiek leiders constant met elkaar overhoop lagen, zoals dat goede vrienden betaamt. Ze dreigden trouwens met iets van een reünieproject, maar dat was na veel bier en bitterballen.

Maar zoals Zaandam veranderde in een aangeharkte tourist trap, zo verslikte Hollandia zich in de keurig georganiseerde wereld van het structureel gesubsidieerde theater. Opeens moest je een formulier invullen voor je een spijker in de muur mocht slaan. Paul Slangen beschrijft het met bravoure.

Fijn dat ik je bij deze laatste alinea tegenkom. Dat betekent dat je het allemaal de moeite waard vond om te lezen. Ik kreeg er zelf energie van, ik hoop dat je anderen wil verleiden om ook aansluiting bij Cultuurpers te zoeken. En een donatie is ook fijn, zodat ik voor jou naar Rijssen kan, bijvoorbeeld.

Een betrokken groet,

Wijbrand Schaap, hoofdredacteur.

PS: Holland Festival