Noodklok voor de inhoudelijk veeleisende burger
Wie meer wil dan taartrecepten en toffe quizzen wordt door de NPO de cloud ingestuurd.
Persberichten
Ook de kunstwereld heeft alerte journalisten nodig. Word daarom lid met je organisatie en stuur je persberichten in. Cultuurpers verspreidt je nieuws een heel jaar onder 20.000 websitebezoekers (90.000 views) per maand, plus onze socials, zoals deze nieuwsbrief, die zeer goed gelezen wordt. Lees hier meer over een ‘Cultureel lidmaatschap’.
Doe dus ook mee met deze groeiende groep cultuurorganisaties met een hart voor onafhankelijke journalistiek!
Get 25% off a group subscription
Creatieve Coalitie
“De gevolgen voor de kijker en luisteraar zijn groot. En breder dan dat: de creatieve keten van makers, producenten en instellingen wordt hierdoor hard geraakt. “Wie nu de basis uitholt, verliest straks het vermogen om cultuur, taal en verhalen door te geven aan nieuwe generaties,” aldus de brief.” ‘Cultuur dreigt te verdwijnen uit publieke omroep!’ Taskforce luidt noodklok - Cultuurpers
Delft Fringe Festival
“Jeroen Dijkstra is een cultureel ondernemer met een veelzijdige achtergrond op het snijvlak van design, kunst en maatschappelijke verbeelding. Hij werkte eerder bij onder meer Dutch Design Week, Het Nieuwe Instituut en diverse internationale musea. Als oprichter van The Dutch Institute of Royal Taste (the DIRT) ondersteunt hij nieuw talent en brengt hij makers, instellingen en publiek samen in vernieuwende samenwerkingen.” Jeroen Dijkstra nieuwe directeur-bestuurder Delft Fringe Festival - Cultuurpers
Cultuurpers is er niet alleen voor kunstbedrijven die de kritische journalistiek over kunst en cultuurbeleid bij Cultuurpers steunen.
Ook als lezer kun je laten zien dat je onafhankelijkheid belangrijk vindt en ons steunen. Want we beloven ook dat deze nieuwsbrief altijd door zelfdenkende mensen geschreven zal blijven.
Je kunt ook via substack lid worden. Zelfde voorwaarden, andere weg:
De bevlogenheid. Maar ook de druk, de onzekerheden, de gesprekken bij de koffieautomaat die nooit de krant halen.
Cultuurpers stelt de vragen die blijven liggen. Al zestien jaar. Over hoe beslissingen tot stand komen. Over wat er speelt in sectoren en regio’s waar jij niet dagelijks komt. Over ontwikkelingen die iedereen aangaan maar niemand volgt.
We doen onderzoek. We laten mensen aan het woord die elders niet gehoord worden. En soms schrijven we gewoon op wat iedereen allang wist.
Zonder subsidie. Zonder adverteerders. Betaald door mensen uit de sector die het belangrijk vinden dat dit werk gedaan wordt.
Word abonnee. Uit nieuwsgierigheid naar je eigen wereld.
Beste lezer!
De popmuzieksector bruist. Woensdag 3 december was ik in TivioliVredenburg bij de conferentie No Man’s Land, georganiseerd door Robert Kouijzer van De Coöperatie. Ik liep tussen 1300 twintigers en vroege dertigers, die allemaal een hemel te bestormen hebben. Het zijn er veel, ze zijn gretig en bezeten en maar enkelen zullen op een veeleisende markt van hun droom kunnen leven.
Voor deze generatie zijn er wel steeds meer mogelijkheden om zich te ontwikkelen. Het Cultuurfonds blijkt een potje te hebben waaruit individuele kunstenaars, dus ook popmuzikanten, maximaal 5000 euro ontwikkelgeld kunnen aanvragen, zonder dat ze een stichting hoeven te zijn. Je moet dan óf een opleiding hebben afgerond, of jezelf aantoonbaar 4 jaar hebben bewezen in je kunst. Meestal onderbetaald, waarschijnlijk.
Daar hoopt Fonds Podiumkunsten iets tegen te doen. Het is begonnen met Music Hubs in de verschillende regio’s en de eerste resultaten zijn bemoedigend. Ik zag dat eerder al bij het Booster Festival in Enschede:
Fresku opende de dag met een verhaal over volhouden en doorzetten, en dat in een tijd waarin ook hij nog geld toe zou leggen om zijn werk te blijven doen. Iets waar zeker in de popmuziek nog te veel producers, zaalboeren en boekers misbruik van blijven maken.
400 pegels
Bij de borrel hoorde ik van een best gearriveerde band die voor 400 euro mocht komen spelen op een festival. Dan is er sinds 1981, toen ik met mijn vijfkoppige new wave bandje voor 400 gulden, waarvan 250 euro bestemd was voor de huur van de PA, kon komen spelen in de Haagse club Backstage, bitter weinig veranderd. En dat is altijd nog meer dan je kreeg voor spelen bij DWDD. Alles voor de roem.
Bij de live sessie van de VPRO-podcast De Machine luisterde ik in Cloud 9 vol bewondering naar Jeffry Affrye, die aan zijn 15 jaar als voorman van Kick Out Zwarte Piet een wijsheid heeft overgehouden waar menig activist veel van kan leren (De Machine - 3voor12).
Zijn methode is eigenlijk simpel: kom altijd oprecht uit voor je opvattingen, wees bereid te luisteren, en doe anderen nooit aan wat je zelf niet zou willen ondergaan. Dat hij zo in 15 jaar iets heeft bereikt waarvan iedereen 15 jaar geleden zei dat het decennia zou kosten, heeft hij aan dat stugge volhouden en die bewonderenswaardige zelfbeheersing te danken.
Nooit meer praten
We bereikten afgelopen zomer meer dan 250 duizend lezers met de besprekingen van Zomergasten. Er was natuurlijk ook het een en ander aan de hand met dit seizoen, waarin de VPRO iets probeerde met Griet Op de Beeck, wat twijfelachtig uitpakte (Herman Koch en Griet Op de Beeck sluiten Zomergasten 2025 af met drie uur die nergens over gaan. - Cultuurpers).
Kan gebeuren. Het was in ieder geval het gesprek van de dag in de kringen die elke zomer een gezamenlijk ijkpunt beleven van intellectuele verwondering en diepe gesprekken. Daar liftte dit niche-medium dan weer fijn op mee.
Deze kringen zijn volgens de directie van de NPO niet groot genoeg voor een plek op de Nationale Zender. Dan doe je maar een podcast, roept het beter betaalde deel van Hilversum, want daarin lult iedereen toch uren met elkaar en dat kost geen zendtijd waarin je ook taarten in kunt bakken of boeren aan een nieuwe koe (m/v/x) kunt helpen. (De tv-zondagavond is weer leuk voor mensen die niet van boeren en bakken houden. - Cultuurpers)
Ik zou hier mijn woede-uitbarsting kunnen voortzetten, maar laat je graag meerouwen met Willem van Zeeland, voormalig directeur televisie van de VPRO.
Na de frontale aanval op de kunstsector door het eerste kabinet-Rutte in 2010, neemt nu de directie van de NPO het verhaal over. Het inhoudelijk veeleisende deel van de samenleving moet maar een eigen online bubbel opzoeken.
In de wolken
Moeten ze maar minder Op de Beeck lezen, zou je zeggen als je makkelijk wilt scoren (Gepantserde Griet Op de Beeck was niet nieuwsgierig naar Özcan Akyol in eerste Zomergasten van 2025 - Cultuurpers). En makkelijk scoren, daar gaat het vanaf 2027 alleen nog maar over in Hilversum. Met elke dag een nieuwe taart van Omroep Max.
Dat ook het dagelijkse lange radiogesprek van Radio 1 is verdreven met het vertrek van Radio Kunststof naar de cloud is dus ook deel van een onvermijdelijk proces waarin uiteindelijk niemand meer weet wat een gesprek is (Jubileumuitzending Kunststof | NPO Radio 1).
De inhoud is dus nog steeds te vinden, maar met de keuzes die de NPO de laatste tijd maakt vertelt de nationale publieke omroep wel een duidelijk verhaal over wat Nederland volgens Hilversum behelst. Inhoudelijk veeleisende mensen maken er geen deel meer van uit. Of die mensen moeten een toontje lager zingen.
Quiz
Zo gaf Podium Klassiek, dat mogelijk gespaard blijft, eerder dit seizoen al een voorproefje met een uitzending over de Klassieke Top 400, waarin de knipoog naar de Top 2000-uitzendingen over het boegbeeld van middel-of-the-road-zender Radio 2 veelbetekenend was: Podium Klassiek - Top 400 gemist? Kijk het hier.
Er is natuurlijk niks mis met een leuke quiz en zowel die van de Top 2000 als dat grapje van Podium Klassiek zitten goed in elkaar. Maar is dat wat we nog aan cultuur overhouden op de nationale zenders?
Meer dan ooit is een niche nieuwsmedium als Cultuurpers dus nodig. En omdat we hier nog niet genoeg leden hebben (400) om een complete afdeling marketing op te zetten, hier een homemade filmpje. Overtuigend genoeg?
Vooruit kijken
Met deze nieuwsbrief willen we vaker podcasts meesturen. We bereiken daar sinds kort duizenden mensen mee, en die mensen wil ik vasthouden met goede gesprekken die langs de randen van de kunstwereld scheren. Zoals een opera over IVF die inmiddels door 17.000 mensen is beluisterd en een goed gesprek met Janice Deul of die omgesmolten Oekraïense patroonhulzen. Ook elk goed voor rond de 15.000 luisteraars.
Die koers zetten we voort.
Daarom zijn we nu in december gratis te lezen. Zodat meer mensen kennis met ons kunnen maken, en misschien ook meer mensen willen betalen voor een abonnement.
Dank!
Dank dat je helemaal tot hier gelezen hebt. Als je het belangrijk vind dat we er zijn, steun ons dan met een extra donatie, of geef een lidmaatschap cadeau. (leuke verrassing voor de feestdagen!)
Met hartelijke groet,
Wijbrand Schaap, Hoofdredacteur
PS: Dichten tegen AI
De Grote Taalmodellen die we voor intelligentie aanzien, doen al hun miraculeuze werk nog steeds door te raden welk woord, getal of teken volgt op het voorgaande. Daardoor zijn ze zo aardig, en zo best wel logisch en correct in hun teksten en software-voorstellen. Het is ook daarom dat zulke AI-toestanden geen gevoel voor humor hebben. En nu blijkt dat ze de taalvondsten van dichters niet doorhebben. En zo kun je ze dus om de tuin leiden met een staaltje van woordfiguurlijke taalschilderingen. Niet per se rustgevend, overigens. AI’s safety features can be circumvented with poetry, research finds | Artificial intelligence (AI) | The Guardian
PPS: ‘Dat kan iedereen wel zeggen’
Een douanier had te veel maffia-films gezien en vertrouwde geen enkele rare koffer meer. Dus moest deze topvioliste haar 300 jaar oude viool uit de koffer halen en de hele vlucht in haar handen houden. Je weet immers maar nooit. The Strad News - Carolin Widmann ‘forced to do the unthinkable’ by carrying her bare Guadagnini violin on Lufthansa flight
Eindredactie: Suzanne Brink