Zachtjes juichen

De Raad voor Cultuur komt scherp uit de hoek met een nieuw advies over waarom het Rijk weer moet investeren in kunst. We duiken daarom even in de geschiedenis.

Persberichten

Ook de kunstwereld heeft alerte journalisten nodig. Word daarom lid met je organisatie en stuur je persberichten in. Cultuurpers verspreidt je nieuws een heel jaar onder 20.000 websitebezoekers (90.000 views) per maand, plus onze socials, zoals deze nieuwsbrief, die zeer goed gelezen wordt. Lees hier meer over een ‘Cultureel lidmaatschap’.

Doe dus ook mee met deze groeiende groep cultuurorganisaties met een hart voor onafhankelijke journalistiek!

25 procent korting als je een groepsabonnement neemt

Holland Festival

“In 1947, in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog, werden Holland Festival, Festival d’Avignon en Edinburgh International Festival opgericht vanuit dezelfde overtuiging: kunst als motor voor verzoening en culturele wederopbouw. Bijna acht decennia later markeert A Trial – after An Enemy of the People de speciale band van deze drie festivals en het begin van een meerjarige samenwerking ter gelegenheid van hun 80-jarig jubilea in 2027.” Twee unieke samenwerkingen, drie coproducties én een compositieopdracht: de eerste vier voorstellingen van Holland Festival 2026 zijn bekend.

Resonate Productions

“Na twee jaar succesvol touren in Europa, maakt Resonate Productions deze week haar Amerikaanse debuut met vijf voorstellingen FOR REAL in BAM in Brooklyn. Ze maken deel uit van het Next Wave Festival: BAM’s jaarlijkse selectie van internationale podiumkunsten.” Andrea Voets met For Real in New York

November Music

“Op het programma stonden onder meer Charlot, Makaya McCraven, Leah Plave, Lisel, Luwten en ensemble ROLROLROL van producer Jameszoo uit ’s-Hertogenbosch waren te horen tijdens een akoestisch-elektrische all-genre avond. In Open Spaces presenteerden makers hun researchprojecten. Twee festivalharten in de stad boden een rijk aanbod aan fringe, componistenexposities en bruisende installaties. In Den Bosch zelf waren geluidswandelingen te beleven.” November Music 2025 succesvol verlopen, nieuwe data 2026 zijn van 20 tot en met 29 november 2026 in ’s-Hertogenbosch

Marmoucha

“In 2025 is het vijftig jaar geleden dat Umm Kulthum overleed. De Ster van het Oosten inspireerde generaties en vormt nog altijd een bron van nostalgie voor miljoenen mensen van Arabische afkomst. Wie is er niet opgegroeid met haar stem? Umm Kulthum, de ongeëvenaarde Egyptische ster die ook wel bekendstaat als de Vierde Piramide, wist als hét iconische gezicht van het pan-Arabisme miljoenen harten te raken.” Marmoucha Orchestra presenteert “The Phonograph Changed Me” – 50 jaar na Umm Kulthum

Explore The North

“Explore the North zit boordevol premières, previews, try-outs en work-in-progress-presentaties en vormt daarmee het beginpunt van vele nieuwe ontwikkelingen binnen de literaire podiumkunsten. Deels zijn de projecten binnen het festival voortgekomen uit de eigen ontwikkelinstelling van Explore the North.” Premières en literatuur op het podium in vele vormen

Raad voor Cultuur

“Als de overheid meer private bijdragen aan de culturele sector wil stimuleren, moet ze zelf het goede voorbeeld geven en het belang van cultuur financieel kracht bijzetten. In de afgelopen twintig jaar zijn de overheidsuitgaven voor kunst en cultuur gedaald in vergelijking met de economische groei en inflatie. In diezelfde periode zijn private bijdragen min of meer gelijk gebleven. De eerdere veronderstelling dat een lager overheidsbudget leidt tot meer bijdragen uit private hoek is in de praktijk een mythe gebleken.” Zet inhaalslag cultuurbudget in voor meer privaat geld cultuur

---

Cultuurpers is er niet alleen voor kunstbedrijven die de kritische journalistiek over kunst en cultuurbeleid bij Cultuurpers steunen.

Ook als lezer kun je laten zien dat je onafhankelijkheid belangrijk vindt en ons steunen. Want we beloven ook dat deze nieuwsbrief altijd door zelfdenkende mensen geschreven zal blijven.

Word lid via iDeal

Je kunt ook via deze knop lid worden. Zelfde voorwaarden, andere weg:

Beste lezer

Zacht gejuich na het laatste advies van de Raad voor Cultuur. Want eindelijk is, na gedegen onderzoek, in harde cijfers duidelijk gemaakt hoe diep de wond is die de VVD, samen met de PVV, heeft geslagen in de Nederlandse cultuur. Ik spreek bewust niet van cultuursector, want wat onder leiding van Halbe Zijlstra door de neoliberalen in gang werd gezet, snijdt aan de wortels van wat Nederland zou kunnen zijn.

Duidelijke grafieken van de Raad voor Cultuur

Natuurlijk wisten we dat al lang. Het internet en de kranten staan er al 15 jaar vol mee, maar dat zou je nog kunnen scharen onder de noemer: kunstenaars klagen nou eenmaal altijd. Zo heeft de bezuiniger het eigen geweten in ieder geval altijd gesust. Het advies van de Raad maakt daar nu korte metten mee. Feitelijk stelt de Raad dat, als de overheid niet het goede voorbeeld geeft, de samenleving afhaakt. Dat staat dan wel in een advies over cultuurfinanciering, maar het gaat de hele samenleving aan. Dat is niet anders bij praten over kunst dan over de toon die je als overheid aanslaat over minderheden, kansarmen, en vluchtelingen.

Geefwet

Maar laten we bij de cultuur blijven. Zijlstra, inmiddels weer veelgevraagd talkshowgrappenmaker, trok zijn handen af van de kunstenaars en verwachtte dat de markt het product zou overnemen. Ziedaar de Geefwet: wie geeft aan kunst krijgt een paar cent toe van de fiscus.

Die ‘geefwet’ die gedoemd was te mislukken. In de afgelopen 15 jaar publiceerde Cultuurpers er 25 artikelen over, die je hier op een rijtje vindt. Dat begon dus al in 2011: Henk en Ingrid opnieuw de pineut: Nederlandse belastingadviseurs branden nieuwe Geefwet tot de grond toe af. Drie jaar later zei de Raad het voor het eerst hardop: Raad voor Cultuur zegt het: de Geefwet is mislukt, en de rest eigenlijk ook.

In de jaren daarna werd de doem keer op keer bevestigd: je stimuleert alleen particuliere liefdadigheid als je er zelf als overheid veel geld en - vooral - waardering in steekt. Doe je dat niet, dan neemt ook in de samenleving de animo af. (2017: VSB stopt met Poezieprijs: meer fondsen verleggen accent van kunst naar samenleving)

Geeftniks

Nu we toch even in de archieven zitten, hoe zat dat ook alweer met de belastingdienst en de giften en anbi’s? Er was in 2011 wat gedoe rond een aandelenemissie van het Concertgebouw die niet helemaal werd wat het gebouw ervan verwachtte: Concertgebouw juicht over falende aandelenemissie. Het waren aandelen die je dus kon kopen met een premie van de belastingdienst.

Toen wist de belastingdienst natuurlijk ook al dat een ANBI helemaal geen aandelen kan uitgeven, want winstdeling, maar daar had toen niemand het over. De NV is rustig doorgegaan op het wat glibberige fiscale pad, tot iemand bij de belastingdienst dit jaar eens naar de stukken ging kijken en constateerde dat het al heel veel jaar fiscaal niet oké was.

Toeslag